Przykłady komunikatów manipulacyjnych





Postawa "domyśl się"


Przykładem stosowania niejasnych form komunikacji jest postawa domyśl się. Osoby przejawiające taką formę interakcji interpersonalnych nie werbalizują własnych intencji, oczekując od rozmówcy (nierzadko wymagając), aby ten rozpoznał niewyjawione potrzeby, oczekiwania lub niedopowiedzianą treść wypowiedzi. Jednostka z postawą domyśl się żywi przekonanie, że zadaniem rozmówcy jest doszukanie się jej ukrytych myśli i podejmowanie samozwańczych działań w kierunku zrealizowania niewyjawionych pragnień. Może się zdarzyć, że dziewczyna zamiast poinformować partnera, iż jej ulubionym gatunkiem kwiatów są goździki i że właśnie taką wiązankę chciałaby od niego dostać, daje chłopakowi różne niejasne sygnały (np. przechodząc z partnerem obok sklepowej wystawy, wskazuje goździki stwierdzając "ładne kwiatki"). Kiedy nieświadomy chłopak zjawia się w drzwiach w pięknym bukietem róż, kobieta złości się, ponieważ mężczyzna nie domyślił się co jej się podoba. Brak odczytana własnych preferencji traktuje następnie jako wyraz niedostatecznego zaangażowania chłopaka: "gdyby mnie kochał domyśliłby się, że wolę goździki". Innym razem mężczyzna wypowiadając dwuznaczne komunikaty oburza się, gdy rozmówca dopytuje o intencje przekazu, stwierdzając agresywnie: "człowiekowi inteligentnemu nie trzeba tłumaczyć tak oczywistych rzeczy" lub "normalny człowiek sam by się domyślił". Takie osoby często nie mają intencji zmanipulowania współuczestnika interakcji. Na skutek społecznego uczenia się są przekonane, że takie zachowanie jest naturalne (jedyne właściwe, gdyż jedyne które jest takiej jednostce znane).
          Tymczasem domyślanie się oczekiwań, potrzeb czy intencji nadawcy nie leży w gestii odbiorcy. Przyjmuje się, że brak jasnego wyrażenia prośby jest dla rozmówcy informacją, iż taka prośba nie istnieje. Z kolei domyślanie się rzeczywistych intencji nadawcy nie jest zadaniem odbiorcy. Z powodu wieloznaczności języka polskiego, różnic indywidualnych w zakresie znajomości zasad posługiwania się mową ojczystą oraz występowania innych czynników zakłócających interpretacje przekazów, budowanie relacji i osiąganie porozumienia powinno opierać się o dążenia do literalności wypowiedzi, zarówno podczas nadawania jak i odbioru komunikatów. W celu ustalenia znaczenia treści wypowiadanych przez nadawcę stosuje się m. in. parafrazy, prośby o doprecyzowanie, pytanie służące ustaleniu intencji rozmówcy.


Inne przykłady wypowiedzi nie wprost.


Przeciwieństwem wypowiedzi manipulacyjnych jest komunikacja wprost, w której nadawca otwarcie informuje o własnych potrzebach i oczekiwaniach. 

Komunikat manipulacyjny
Komunikat  wprost

Widzę, że aż nadto postarałaś się, żeby zrobić dziś wrażenie, mężczyźni z pewnością docenią twoje wdzięki (z przekąsem). Wyglądasz jakbyś miała wystąpić na Moulin Rouge.
(mowa niewerbalna odzwierciedlająca kpinę bądź dezaprobatę)

Cel nadawcy: zasugerowanie niestosownego wyglądu, być może też ośmieszenie, zawstydzenie, poniżenie odbiorcy






Sądzę, że masz za bardzo wyzywający strój/ makijaż jak na tę okazję.




Chyba dawno nie byłaś na żadnym wydarzeniu kulturalnym, a ja mam akurat dwa bilety na spektakl we wtorek.

Cel nadawcy: nakłonienie rozmówcy do pójścia na spektakl.




Chciałbym abyś poszła ze mną spektakl.


Mam wyjątkowo trudną sytuację, wszystko mi się wali na głowę, brakuje mi czasu i jeszcze muszę wysłać ten list do jutra. Zupełnie nie wiem jak sobie z tym poradzę i jak zwykle muszę liczyć tylko na siebie. Nikt nie chce mi pomóc, wszyscy tylko mnie wykorzystują. Sam widzisz ile mam zajęć.

Cel nadawcy: skłonienie rozmówcy do wysłania listu




Czy zgodzisz się wysłać za mnie list?

Formy w jakich przejawiają się komunikaty manipulacyjne zdają się być ograniczone wyłącznie pomysłowością manipulanta. Czasem niejawne przekazy przejawiają się poprzez wypowiadanie komunikatów bez określenia nadawcy:

Zamaskowany przekaz
Kontekst sytuacyjny

"ktoś tu chyba niewystarczająco się przygotował i popełnia mnóstwo gaf"

Sugestia wypowiadana podczas spotkania grupowego poświęconego omawianiu określonego tematu


"niektórzy tu obecni zdają się nie rozumieć istoty sprawy"

słowa padają podczas obrad, po zakończeniu wypowiedzi osoby prezentującej odmienne zdanie niż nadawca sugestii


Inną złośliwą formą manipulacyjnej komunikacji są utajnione złośliwości np. w postaci sugerowania braków w wyglądzie:

Zamaskowany przekaz
Znaczenie niejawnego przekazu

"wyglądasz tak pięknie, cieszę się, że w końcu o siebie zadbałaś" 





złośliwość w postaci sugerowania braków w wyglądzie

"wyglądasz dziś tak imponująco, że cię nie rozpoznałam/-em"


"wszyscy teraz przywiązują wagę do własnego stylu, nie myślałeś/-aś o tym, żeby podążyć za tym trendem?"
















Może się zdarzyć, że uszczypliwe sugestie przybiorą formę pozornych życzeń:


Manipulacyjne życzenia


Kontekst sytuacyjny


"życzę ci, żebyś następnym razem nie popełniał/-a tak oczywistych błędów"


sugestia wypowiedziana w celu dewaluacji kompetencji współpracownika


"życzę ci, żebyś zaczął/-ęła pracować nad dystansem do siebie"

wypowiedziane po stanowczej, asertywnej reakcji odbiorcy na zastosowany uprzednio przez nadawcę agresywny atak


"na przyszłość życzę ci mniejszej podejrzliwości"


wypowiedziane do osoby, która właśnie zapytała o intencje poprzedniej wypowiedzi nadawcy 



Oprócz wymienionych przykładów manipulacji wyrażonej werbalnie istnieje cały wachlarz manipulacyjnych form wykorzystania przekazów niewerbalnych.



Powiązane artykuły:


0 komentarze :

Prześlij komentarz