Puzzle - na zdrowie i inteligencję

Czy wiesz, że..?

składanie puzzli jest nie tylko atrakcyjną zabawą, czy też alternatywną atrakcją spędzania wolnego czasu, lecz również stanowi doskonały sposób pobudzania pracy umysłu, jako jedna z form prozdrowotnej aktywności?
Łączenie ze sobą pomieszanych fragmentów układanki może okazać się zajęciem łączącym pokolenia. Zabawa w puzzle jest odmianą treningu umysłu, adekwatną dla osób w każdym wieku. Aby korzyści z pobudzania funkcji poznawczych, przy pomocy układanki, mogli czerpać wszyscy odbiorcy, poziom trudności puzzlowego wyzwania, powinno się dostosować do wieku i sprawności intelektualnej odbiorcy.

Puzzle doskonałe dla młodszych i starszych dzieci

Małe, do kilkuletnie dzieci, nierzadko mają tendencję wkładania różnorodnych przedmiotów do ust. Z myślą o najmłodszych odbiorcach, powstało wiele rodzajów, atestowanych puzzli nietradycyjnych. Jest to grupa zabawek edukacyjnych działających na zasadzie układanki, w których zadaniem dziecka jest dopasowanie elementu (np. literki lub figury geometrycznej) do odpowiadającego jej kształtem miejsca w większej konstrukcji. Poszczególne części są odpowiednio duże, miękkie i bezpieczne - warto jednak zwrócić uwagę na zalecenia producenta dotyczące wieku odbiorcy zabawki. Istnieją zabawki tego typu, którymi mogą bawić się już bardzo małe dzieci. Zapewnianie atrakcji pobudzających funkcje intelektualne, wbrew pozorom nie pełni jedynie funkcji rozrywkowej. Ruch i wrażenia zmysłowe (w tym dotykowe) mają wysokie znaczenie dla rozwoju umysłowego niemowlęcia. W miarę rozwoju dziecko uczy się przez coraz bardziej zaawansowane formy zabawy. Badania naukowe pokazują, że czynnikiem znaczącym dla rozwoju inteligencji młodej osoby jest wzbogacenie środowiska o różnorodne pomoce pobudzające mózg do aktywności.

Puzzle dla osób dojrzałych

Z kolei osoby w bardzo późnej dorosłości, czy też osoby, które doświadczają znacznego spadku zdolności poznawczych, w tym mające osłabiony zmysł wzroku, mogą korzystać w puzzli o niewielkiej liczbie elementów, cechujących się większym rozmiarem. Odpowiednio duże fragmenty układanki, nie będą dostarczać trudności z rozpoznaniem barwy i zarysu motywu składanego obrazu. Z kolei mniejsza liczba zmieszanych części obniży poziom trudności zadania, dzięki czemu osoba dojrzała nie doświadczy: 1) nadmiernego przeciążenia poznawczego, mogącego odpowiadać za doświadczenie zmęczenia; 2) przytłoczenia chaosem zbyt dużej liczby elementów i związanego z nim poczucia bezradności i niskiej skuteczności; 3) nie zniechęci do zadania, mogącego wspierać zachowanie kondycji umysłowej i stanowić źródło satysfakcji. Właściwy dobór rodzaju puzzli, o wyważonym poziomie trudności i dostosowanej wielkości fragmentów (odbiorca gry potrzebuje wyraźnie widzieć, co układa) do wieku i możliwości poznawczych ma więc znaczenie dla samopoczucia, samooceny, motywacji, satysfakcji oraz w dalszej perspektywie dla zdrowia i gotowości do uczestnictwa w innych zabawach intelektualnych. Nie polecam dla osób w wieku zaawansowanych układanek o malutkich, kilusetelementowych składowych. Poza korzyściami zdrowotnymi, zabawa w składanie rozsypanych części może stanowić atrakcyjną formę spędzania czasu. Wiemy, że osoby w bardzo późnej dorosłości dość często doświadczają braku przyjemnych i angażujących zajęć. Puzzle mogą także wspomóc rozwiązanie problemu samotności, gdy staną się okazją do regularnych spotkań sąsiedzkich, czy znajomych osób w zaawansowanym wieku, by w miłej atmosferze pobudzić umysł do pracy. Afiliatywna funkcja układanek polega na tym, że puzzli nie trzeba składać samodzielnie. Zabawa może stanowić jedną z form spędzania wolnego czasu dla dojrzałego małżeństwa, grupy osób w zbliżonym wieku, a nawet do wspólnej zabawy z wnuczętami.

Puzzle dla aktywnych intelektualnie 

Z kolei dla tych z Państwa, którzy znajdują się w okresie zwyżki formy intelektualnej,  najkorzystniejsze będą puzzle skomplikowane, o większej liczbie elementów. Najmniej lubiane składanie tła, rozmytych i niekonkretnych obrazów może stanowić największy wysiłek poznawczy, który jednocześnie silnie aktywizuje pracę umysłu. Kiedy człowiek wykonuje zadania pobudzające funkcje poznawcze, nie tylko tworzą się nowe połączenia między neuronami, a następnie przecierają już zbudowane szlaki, lecz również, aktywnie pracujące neurony, mogą później ulegać samodegradacji, niż komórki nie pobudzane do pracy. Jeśli w dzieciństwie i wczesnej dorosłości umysł nie był poddawany częstym i różnorodnym treningom, średnia dorosłość może być najlepszym czasem dla prewencyjnej troski o długotrwałą sprawność umysłową w wieku dojrzałym.

Puzzle stanowią zaledwie jeden z przykładów ćwiczenia funkcji intelektualnych. Przydatne mogą okazać się wszelkiego nielosowe i wymagające wysiłku umysłowego gry i zabawy logiczne. Przykładem mogą być popularne bierki, domino, kostka Rubika i wiele innych.
Pamiętajmy, że dobrze byłoby, aby podstawą wyboru zabawy aktywizującej pracę komórek nerwowych, nie był poziom unowocześnienia czy wysoka cena gry (wbrew zasadzie im droższa, tym lepsza), a sposób w jaki pobudza mózg do pracy. Często korzystne będą sprawdzone, tradycyjne łamigłówki i zabawy. Bardzo sprzyjające mogą okazać się również, nagminnie krytykowane gry komputerowe, jeśli zostaną odpowiednio wyselekcjonowane spośród licznych, nie zawsze rozwijających propozycji. Wiele opracowanych przez naukowców ćwiczeń funkcji poznawczych, przyjmuję formy gier komputerowych, zbliżonych do gier popularnie dostępnych. Nie wszystkie gry komputerowe wzmagają agresję i stanowią trwonienie czasu. Istnieją gry logiczne, strategiczne oraz inne, pobudzające m. in.: funkcje psychomotoryczne, uwagę, pamięć, spostrzegawczość, funkcje językowe, planowanie, myślenie logiczne. Wielu specjalistów poleca odpowiednio dobrane gry, jako formę rozwijania intelektu.



Jeśli uznają Państwo powyższą treść za wartościową, będę wdzięczna za udostępnienie i podzielenie się z innymi odbiorcami. :) Nie ukrywam, że będzie mi bardzo miło i bez wątpienia dodatkowo zachęci mnie do przygotowywania następnych publikacji. Jeśli artykuł się nie podobał, bardzo chętnie zapoznam się z Państwa uwagami. Dziękuję uprzejmie za odwiedzenie strony i zapraszam ponownie :)

Pozdrawiam serdecznie
Eliza Śliwińska